Jako Pracodawcy Pomorza i Kujaw, zrzeszający ponad 200 przedsiębiorców z województwa kujawsko-pomorskiego w pełni popieramy reformę instytucji przedawnienia zobowiązań podatkowych. Aktualna praktyka prezentowana przez organy podatkowe narusza podstawowe zasady Konstytucji RP (w tym zasadę bezpieczeństwa prawnego, zasadę pewności prawa, zasadę ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa) i powoduje brak stabilizacji oraz ochrony sytuacji prawnej podatnika.
Uregulowana w przepisach Ordynacji podatkowej instytucja zakłada, że zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Takie ramy czasowe miały z jednej strony mobilizować organy podatkowe do skutecznego egzekwowania podatków, a z drugiej strony miały zapewniać podatnikom stabilizację ich sytuacji i bezpieczeństwo finansowe. Organy podatkowe zostały jednak wyposażone w narzędzia umożliwiające zawieszenie tego terminu, dzięki wykorzystaniu których termin przedawnienia znacznie się wydłuża.
Jednym z takich narzędzi jest wszczęcie postępowania karnego skarbowego o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, które powoduje zawieszenie biegu terminu przedawnienia. W rezultacie to zbliżający się termin przedawnienia zobowiązania podatkowego w praktyce zaczął decydować o wszczynaniu postępowań karnych skarbowych. Częstotliwość oraz czas wszczynania tych postępowań (np. w ostatnim kwartale ostatniego roku przedawnienia) wskazuje, że postępowania karne skarbowe były i są wszczynane nie w celu ukarania sprawcy na gruncie KKS, ale są wykorzystywane jako instrument niezbędny wyłącznie do wywołania skutku w postaci zawieszenia biegu terminu przedawnienia podatkowego.
Pracodawcy Pomorza i Kujaw z rosnącym niepokojem obserwują i wyrażają głębokie zaniepokojenie taką praktyką organów podatkowych, która zagraża przewidywalności i stabilności biznesu. Do tej pory nad problematyką pochylały się różnego rodzaju organy państwowe – np. w październiku 2014 roku skargę do Trybunału Konstytucyjnego wniósł Rzecznik Praw Obywatelskich, a w październiku 2021 roku wniosek o dopuszczenie do udziału w sprawie wniósł Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców. Sprawa o sygn. K 31/14 nadal jednak pozostaje w toku, w 2017 roku rozprawę odroczono bez wyznaczania terminu. Aktualnie nad tą problematyką pochyla się Naczelny Sąd Administracyjny w prowadzonym postępowaniu uchwałodawczym w sprawie o sygn. I FPS 2/24 – jednak po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2025 roku sprawy nie wydał wyroku na rozprawie, lecz przejął sprawę do rozpoznania w składzie siedmiu sędziów. Zatem również w tym zakresie należy uzbroić się w cierpliwość i oczekiwać na rozstrzygnięcie.
Z uwagi na wagę i istotność tego problemu dla przedsiębiorców Pracodawcy Pomorza i Kujaw w pełni popierają postulaty w tym zakresie prezentowane zarówno przez rząd, jak i rządowy Zespół do spraw Deregulacji pod kierownictwem Rafała Brzoski. Jedną z przedstawionych propozycji deregulacyjnych jest brak możliwości przerwania biegu przedawnienia zobowiązań podatkowych poprzez wszczęcie dochodzenia w kodeksie karnym skarbowym na rok przed upływem przedawnienia. Konieczność poprawy relacji między podatnikami i organami podatkowymi w tym zakresie dostrzegł również Minister Finansów, który w wykazie prac legislacyjnych wskazał że w II kwartale 2025 roku planowane jest przyjęcie projektu ustawy zmieniającej zasady instytucji przedawnienia zobowiązania podatkowego. Celem projektu nr UD196 jest m.in. modyfikacja przesłanki zawieszającej bieg terminu przedawnienia zobowiązania w związku z wszczęciem postępowania karnego skarbowego.
Apelujemy o jak najszybsze procedowanie procesu legislacyjnego w tym zakresie oraz wprowadzenie zmian dla dobra wszystkich przedsiębiorców – podatników. Zachęcamy również wszystkich pracodawców do aktywnego śledzenia informacji na temat zmian legislacyjnych.
